زندگینامه استاد مهدى محقق

‏ (پژوهشگر و محقق تاریخ پزشکی)

« مهدى محقق» در بهمن 1308 ش در مشهد، در خانواده‏اى روحانى به دنیا آمد و تا نه سالگى در آن شهر بود و سپس در سال 1317 ش به تهران منتقل گردید و تحصیلات خود را در سطح ابتدایى و متوسطه دنبال کرد. از سال 1323 ش شروع به تحصیلات حوزوى کرد و براى استفاده از محضر استادان بزرگ، در

سال‏هاى 1326 و 1327 ش به مشهد آمد و در مدرسه نواب اقامت گزید و علوم حوزوى را در حوزه‏هاى علمیه مشهد و تهران تا مرحله اجتهاد فراگرفت و موفق به اخذ درجه اجتهاد از آیت‏الله کاشف الغطاء و سید محمد تقى خوانسارى گردید.

در سال 1327 ش وارد دانشگاه تهران شد و دوره دکترى الهیات را در سال 1337 ش به پایان رسانید و در سال 1338 ش موفق به اخذ درجه دکترى در زبان و ادبیات فارسى از دانشگاه تهران گردید و در سال 1339 ش پس از شرکت در آزمون دانشیارى، به عضویت هیئت آموزش گروه زبان و ادبیات فارسى دانشگاه تهران درآمد و پیش از آن، به مدت نه سال، در دبیرستان‏هاى تهران تدریس کرده بود که مدت سه سال از آن، مدیر بخش کتب خطى کتابخانه ملى فرهنگ هم بو

در سال 1340 ش از طرف دانشگاه لندن، براى تدریس در دانشکده زبان‏هاى شرقى دعوت شد و به مدت دو سال در آن دیار به سر برد. در سال 1345 ش به مقام استادى دانشگاه نائل آمد و تا سال 1361 ش که بازنشسته گردید، به همان سمت در گروه‏هاى زبان و ادبیات فارسى و عربى، فلسفه و علوم اجتماعى دانشگاه اجتماعى دانشگاه تهران، به تدریس درس‏هاى مختلف پرداخت و طى سال‏هاى 1344 تا 1347 و 1355 تا 1357 و 1360 تا 1361 ش در دانشگاه مک گیل کانادا به تدریس فلسفه، کلام و عرفان اسلامى پرداخت و در سال 1347 ش شعبه موسسه مطالعات اسلامى آن دانشگاه را در تهران تاسیس کرد و نتیجه آن نشر متجاوز از شصت اثر نفیس در زمینه‏ هاى مختلف علوم اسلامى است که با همکارى متجاوز از سى تن از استادان داخل و سى تن از استادان خارجى در دو مجموعه« سلسله دانش ایرانى» و« تاریخ علوم در اسلام» فراهم آورد و به جامعه علمى تقدیم داشت.
در سال 1353 ش به عنوان رئیس انجمن استادان زبان و ادبیات فارسى برگزیده شد و با استفاده از امکانات موسسه مطالعات اسلامى، ده اثر به استادان آن رشته تقدیم داشت و نیز در همین سال به عنوان عضو هئیت امنا با انجمن فلسفه همکارى کرد و در نشر آثار علمى دانشمندان شیعى ایرانى به وسیله آن انجمن در این توفیق علمى سهیم گردید.

پس از بازنشستگى سالى سه ماه در کانادا به مدت پنج سال تدریس کرد و پس از آن پنج سال در موسسه بین المللى اندیشه و تمدن اسلامى مالزى به عنوان« استاد ممتاز فلسفه اسلامى» به تدریس و تحقیق اشتغال ورزید و نشر مجموعه‏اى از متون و تحقیقات در زمینه علوم اسلامى را بنیان نهاد که تا کنون دوازده مجلد از آن به وسیله آن موسسه در تهران و کوالالامپور در مجموعه« اندیشه اسلامى» منتشر شده است.
پس از پیروزى انقلاب اسلامى به ریاست دانشکده دماوند منصوب شد و پس از آن در سال 1361 ش سازمان دائرة المعارف تشیع را پایه ‏ریزى کرد و همچنین پس از انتصاب به عضویت هیئت امناى بنیاد دائرة المعارف اسلامى در سال 1362 ش، مدت دو سال به عنوان مدیر عامل آن نهاد را سازمان داد و اداره کرد. بعد از بازنشستگى، در دوره‏هاى فوق لیسانس و دکترى دانشگاه‏هاى مشهد، اصفهان، امام صادق( ع)، شهید مطهرى، الزهراء، تربیت مدرس، تربیت معلم و آزاد کرج تدریس کرد.

وى که در مجامع بین المللى نیز عضویت دارد از جمله: فرهنگستان زبان عرب مصر، فرهنگستان زبان عرب دمشق، فرهنگستان علوم و تمدن اسلامى اردن، فرهنگستان علمى هند، انجمن بین المللى تاریخ پزشکى، انجمن بین المللى فلسفه و قرون وسطى و...
آثار:
1- فیلسوف رى محمد بن زکریا رازى؛
2- مفتاح الطب با خلاصه ترجمه انگلیسى و فارسى؛
3- مجموعه متون و مقالات در تاریخ و اخلاق پزشکى در اسلام و ایران؛
4- نصاب انگلیسى یا زبان‏ آموز سنتى ایران( مشتمل بر واژه‏هاى انگلیسى با معادل فارسى و عربى)؛
5- اوامر و نواهى از کتاب معالم الدین و ملاذ المجتهدین؛
6- شرح بیست و پنج مقدمه در اثبات بارى تعالى از کتاب دلاله الحایرین ابن میمون؛
7- شرح حکمة الاشراق( قطب الدین الشیرازى)؛
8- علوم محضه از آغاز صفویه تا تاسیس دارالفنون( محقق)؛
9- السیره الفلسفیه( محقق).